Categorie: WEBBLOG

Al enkele jaren lees ik het Financieel Dagblad. Soms ontdek ik daarin verrassende artikelen over cultuur. Verder is het vooral een barometer van het bedrijfsleven, met veel aandacht voor who is who. Een permanent terugkerend onderwerp in het FD is toezicht. Na alle debacles en schandalen is toezicht een hot issue binnen de profit en de non-profitsector. Het old boys network dat elkaar bij de borrel met sigaar de maat neemt, heeft evident onvoldoende gewerkt om misbruik en fraude te voorkomen. In tegendeel: het old boys network was mede oorzaak van het falen van toezicht. En waar toezicht faalt ligt de ondergang van bedrijven, crisis van systemen, op de loer.

Het FD bracht onlangs een bijzondere special uit over cultureel ondernemen.*) Ondertitel was ‘zonder subsidie’. De redactionele inleiding sluit af met: ”Het zijn niet alleen subsidiezorgen en concurrentiedruk waarmee de culturele sector kampt. De fundamentele verandering zit hem in de noodzaak om voortdurend het bestaansrecht te bewijzen.” Cultureel ondernemerschap wordt dus opgevoerd als prikkel voor kunstenaars om zonder subsidie te werken of om het bestaansrecht te bewijzen. Die prikkel was er in het begin zeker; nu zie ik het pleidooi voor cultureel ondernemerschap eerder als de verkramping bij een terugtrekkende overheid.

Onlangs nam ik afscheid als docent cultuurbeleid aan de master kunsteducatie van Fontys. Vier jaar lang wijdde ik studenten aan deze opleiding in in de politieke context van kunsteducatie. Het tij zat mee. De achtereenvolgende bewindspersonen vonden kunsteducatie allemaal belangrijk. Kunsteducatie kreeg prioriteit in het cultuurbeleid, zelfs van Zijlstra, de VVD staatssecretaris die forse bezuinigingen doorvoerde. Dit afscheid is voor mij aanleiding voor een korte bespiegeling over het belang van kunsteducatie.

Afgelopen week meldde het Financieel Dagblad een verontrustend bericht over de gevolgen van de beperkingen van het aantal commissariaten. Het signaal dat door de gevestigde orde werd afgegeven was dat het voor de (semi)publieke sector een probleem wordt om goede commissarissen te vinden. In de nieuwe regelgeving mogen commissarissen maximaal 5 commissariaten vervullen en een voorzitterschap telt dubbel. De teneur van het FD-stuk is dat het de huidige commissarissen zo wel erg lastig gemaakt wordt om een goede portefeuille samen te stellen. Dat betekent dat zij moeten gaan kiezen en dan kiezen ze ‘natuurlijk’ voor de private sector, die meer geld en status oplevert. Een ernstig tekort aan commissarissen voor publieke organisaties zou dreigen.

Dat het huidige toezicht onder druk staat is niets nieuws. En om te komen tot een oplossing wordt er door toezichthouders vooral gesproken over mogelijke veranderingen. Vergaderingen, congressen en conferenties staan bol van de thema’s rondom het nieuwe toezichthouden. En wat ik zie gebeuren op deze bijeenkomsten is dat zelfs de oplossing geinstitutionaliseerd wordt.